در قسمت دوازدهم آموزش پرانایاما در مورد آسانا (نشست های مناسب برای تمرینات پرانایاما) صحبت می کنیم و 4 نشست را برای شما معرفی می کنیم که در هنگام انجام تمرینات باید از آن ها استفاده کنید.
اولین قدم مهم و بنیادین در آغاز تمرینات پرانایاما، مهارت در وضعیت آسانا به منظور کنترل و تثبیت بدن است. پس از کسب این مهارت و استواری و مداومت در آن، تمرینات پرانایاما آغاز می گردد.
به بیان دیگر وضعیت یا نشست صحیح، شرط لازم و حتمی برای موفقیت در تمرینات پرانایاما می باشد.
مفهوم آسانا
آسانا عبارت است از وضعیت یا نشستی راحت، که بتوان در آن به مدت طولانی باقی ماند. وضعیت بدن در این حالت باید به گونه ای باشد که چانه، گردن و سر همه در یک خط قائم و عمودی قرار گیرند.
در این حالت بدن نباید به جلو و عقب و با طرفین خم شود و نباید حالتی قوزمانند و خمیده به خود گیرد. به واسطه تمرینات منظم، مهارت در آسانا خودبخود حاصل می شود.
البته این طور نیست که اگر شما در آساناها مهارت ندارید، پرانایاما هم نکنید، بلکه آساناها را تمرین کنید و در کنار آن می توانید تمرینات پرانایاما را نیز انجام دهید. به مرور زمان در هر دوی آنها مهارت می یابید.
در باگاوادگیتا، سرود ابدي الهه کریشنا، شرح زیبایی در وصف آسانا آمده است:
«یوگی در مکانی پوشیده و مخفی و پاک که به دست خود ساخته، در جایی محکم و استوار که نه زیاد بلند و نه زیاد کوتاه است و به ترتیب از پارچه و پوست بز کوهی و گیاه کوسا مفروش شده، می نشیند و سر و گردن و بدن را قائم و صاف نگه داشته و ذهن را به یک نقطه متمرکز کرده، و با کنترل افکار و عملکرد حواس و استواری در نشست، برای تخلیص خود یوگا می کند و بدون توجه به محیط اطراف به نوک بینی خیره می شود.»
پادماسانا (وضعیت نیلوفر)
این وضعیت به کمال آسانا نیز مشهور است. کمالا به معنای نیلوفر می باشد و هنگامی که این آسانا تشریح شود، سیمایی از یک نیلوفر آبی را برای شما تداعی می کند. از این رو نام آن را پادماسانا نهاده اند.
از میان 4 نشست مقرر شده برای تمرینات جاپا (تکرار هر مانترا یا اسامی الهه ها) و دیانا، پادماسانا بهترین آنهاست. پادماسانا بهترین آسانا برای تأمل و تفکر روحانی است. ریشی (حکیم) هایی چون جراندا و سانديليا در مورد آسانا پادماسانا، بسیار صحبت کرده اند.
این آسانا برای خانم های خانه دار بسیار مطبوع و دلپذیر است. پادماسانا برای افراد لاغر و جوان، بسیار مناسب و سودمند می باشد. در حالی که برای اشخاص چاق این نشست مشکل است، به همین علت، بهتر است که آنها در وضعیت سوخ آسانا (وضعیت راحت) یا سیدهاسانا (وضعیت کامل) بنشینند.
سیدهاسانا (وضعیت کامل)
این آسانا، از جهت اهمیت بعد از پادماسانا قرار دارد و برخی معتقدند که برای تمرینات دیانا (تفکر روحانی) سیدهاسانا بر پادماسانا ارجح است. اگر بر این آسانا مهارت یابید، سیدهی های متنوعی را کسب خواهید کرد.
به علاوه این آسانا توسط سیدهاهای (یوگی های متکامل) بی شماری در گذشته اجرا می شده است. از این روست که نام آن را سیدهاسانا گذارده اند. سیدهاسانا برای برخی، از پادماسانا راحت تر و بهتر است و حتی اشخاص با رانهای بزرگ هم، قادر به انجام آن می باشند.
جوانانی که در براهماچاریا بسر می برند و تلاش می کنند تا در تجرد پابرجا و قوی شوند، باید این آسانا را انجام دهند. سیدهاسانا برای بانوان مناسب نیست.
سواستیک آسانا (وضعیت موفق)
در این آسانا بدن کاملا عمود و قائم بر زمین قرار می گیرد. پاها را به جلو دراز کنید. ساق پای چپ را خم کرده و آن را نزدیک عضله ران راست قرار دهید. مشابه آن، پای راست را خم کرده و آن را در فضای بین عضله ران و نرمه ساق پای چپ فرو کنید. دستها نیز مانند موارد قبل باشند.
این وضعیت برای مراقبه بسیار راحت و آسان است.
سام آسانا (وضعیت برابر)
پاشنه پای چپ را در ابتدای ران راست قرار دهید، به طوری که کف پا عضله ران را لمس کند. سپس پاشنه پای راست را نیز در مقابل پاشنه پای چپ، جلوی آن روی زمین قرار دهید. راحت و آرام باشید و به طرفین خم نشوید. این وضعیت سام آسانا نامیده می شود.
رای دنبال کردن سایر قسمت های این آموزشا، به صفحه «آموزش پرانایاما» در وبسایت سینرژی با ناهید مراجعه کنید.
سوالات مرتبط با پرانایاما:
پرانایاما از دو کلمه پرانا Prana به معنای انرژی حیاتی و آیاما ayama به معنای توسعه و گسترش، تشکیل شده است و پرانایاما یعنی: توسعه و بسط انرژی.
آسانا عبارت است از وضعیت یا نشستی راحت، که بتوان در آن به مدت طولانی باقی ماند. وضعیت بدن در این حالت باید به گونه ای باشد که چانه، گردن و سر همه در یک خط قائم و عمودی قرار گیرند.
