در قسمت هشتم آموزش پرانایاما می خواهیم در مورد 4 مرحله تمرینات پارانایاما صحبت کنیم و شما را با این چهار مرحله آشنا نماییم. برای اینکه تمرینات پرانایامای خود را با کیفیت بالاتری انجام دهید، باید این 4 مرحله را تجربه کنید. اگر دوست دارید با این 4 مرحله آشنا شوید، در ادامه با ما همراه شوید.
4 مرحله تمرینات پرانایاما
سالک در طی تمرینات پرانایاما، تجربیات متنوعی را مشاهده خواهد کرد. می توان این تجربیات و حالات سالک را طبقه نمود و در 4 مرحله آن ها را بیان کرد که عبارت اند از:
- آرامبا آواستا
- گاتا آواستا
- پاریچاپا آواستا
- نیشپاتی آواستا
در ادامه توضیحات هر یک از این 4 مرحله تمرینات پرانایاما برای شما ارائه شده اند.
آرامبا آواستا
مرحله اول یا آغازین، آرامبا آواستا است که توأم با خواندن پراناوا می باشد. پراناوا را باید به مدت ۳ ماترا با صدای بلند و کشیده خواند. پراناوا تمام موانع و گناهان را از بین می برد. بدین معنی شخص به درجه رامبا آواستا نایل می گردد.
در این مرحله بدن یوگی عرق می کند و او بایستی بدنش را با دستانش به خوبی ماساژ دهد. حالاتی مانند لرزش و پرش نیز برای او رخ می دهد.
گاتا آواستا
آنگاه دومین مرحله یعنی گاتا آواستا آغاز می شود که ماحصل حبس دم های مداوم و مستمر است. هنگامی که بین پرانا و آپانا، ماناس و بودهی، جیواتمن و پرام آتمن بی هیچ تضادی، اتحاد کامل رخ دهد، گاتا آواستا حاصل خواهد شد.
یوگی در هنگام روز و عصر، فقط برای یک یاما (۳ ساعت) تمرین می کند و به او اجازه داده می شود که روزی یک بار كوالاكمباکا را تمرین کند.
آنچه که او با چشمانش می بیند، با گوشهایش می شنود، با زبانش می چشد، با بینی اش می بوید و با پوست خود لمس می کند، همانا آتمن است. چرا که در حین تنفس حالت پراتی (پنجمین بخش از آشتانگا یوگای پاتنجلی است و به معنای برکندن حواس از محسوسات می باشد.) ها را بر او مستولی می شود، یعنی آگاهی او از اعضای حسی و جوارح بدنش قطع می گردد.
آنگاه یوگی، قدرت های خارق العاده ای چون: روشن بینی، قابلیت شنیدن اصوات خارج از محدوده شنوایی انسان، توانایی انتقال در فواصل زیاد در عرض یک لحظه، کلام نافذ، توانایی تجسیم به هر شکلی، پنهان شدن از دیده ها و تبدیل آهن و فلزات به طلا را کسب می کند.
اما یوگی دانا میداند که این نیروها همگی موانع بزرگی در نیل او به هدف اصلی یوگا هستند و او هرگز نباید از آنها لذت ببرد و به آنها رجوع کند. او نباید این نیروها را در مقابل هر کسی بروز دهد. او باید در دنیا همانند یک انسان معمولی زندگی کند تا بتواند نیروهایش را مخفی نگه دارد.
کسی که در امور و کارهای دنیوی مشغول است، تمرینات یوگا را فراموش می کند، پس یوگی باید در شبانه روز بسیار یوگا کند و گفته های استاد خود را همواره به خاطر داشته باشد، در چنین حالی، او کسی است که به طور مداوم به تمرینات یوگا مبادرت می ورزد و از مرحله گاتا آواستا عبور خواهد کرد.
از همدمی با مردم دنیوی که ذهنیت مادی و دنیایی دارند، چیزی حاصل نمی شود، پس یوگی باید با سعی و کوشش فراوان از مصاحبتهای مضر و زیان آور پرهیز کند و به تمریناتش بپردازد.
پاریچايا آواستا
به واسطه چنین تمرینات مداوم و ثابتی است که مرحله سوم یا پاریچایا آواستا حاصل می شود. وایو یا نَفَس بواسطه تمرینات سخت و با همراهی آگنی و با آگاهی و اندیشه و اراده، کندالینی را شکافته و آن را وارد سوشومنا می کند.
هنگامی که چیتای شخصی به موازات پرانا وارد سوشومنا می شود، به بالاترین مکان در سر خواهد رسید. زمانی که یوگی بواسطه تمرینات یوگا، قدرت عمل را کسب کند و در تمام چاکراها نفوذ کرده و به مقام ایمن و بدونِ غمِ پاریچایا برسد، ار آینده می تواند اثرات سه گانه کارما را ببیند. آنگاه می تواند از طریق پراناوا گروه کثیری از کارماهای خود را نابود کند.
حال او می تواند کایا – ویوها را انجام دهد. فرآینده عرفانی که در آن اسکندهاس های بدنی مختلفی را ترتیب می دهند و بدن های گوناگونی را به خود می گیرند تا بتوانند کارماهای گذشته خود را، بدون این که مجدداً متولد شوند، آزاد کنند.
در این زمان است که یوگی بزرگ اجازه می یابد که پنج دارانا یا اشکال مراقبه ای را انجام دهد، تا به واسطه آن ها، فرمانراویی بر تاتواها (پنج عنصر) حاصل شود.
نیشپاتی آواستا
نیشپاتی آواستا چهارمین مرحله از مراحل تمرینات پرانایاماست و مقامی است که یوگی به واسطه تمرینات سخت تدریجاً به کمال پرانایاما می رسد. در چنین حالی یوگی بذرِ تمام کارماهای خود را از بین برده است و از شهد جاودانگی و بقا نوشیده است.
او دیگر احساس تشنگی، گرسنگی، ضعف، سستی و خواب نمی کند و مطلقاً بی تعلق و وارسته گردیده است. او به هر نقطه ای از جهان می تواند برود و هرگز دوباره متولد نمی شود. او در برابر تمام بیماری ها، پیری و و زوال مصون می گردد و از برکت سعادت سامادهی لذت می برد.
او دیگر به تمرینات یوگا احتیاجی ندارد و هنگامی که در آرامش است با قرار دادن زبان در ریشه سق دهان می تواند پراناوایو را بنوشد و چون از قوانین عملکرد پرانا و آپانا آگاه است، مستحق رهایی و آزادی است.
سالکِ یوگا به مرور که در تمرینات منظم و اصولی خود پیشرفت می کند، خود به خود تمامی این آواستاها را تجربه خواهد کرد، اما سالک بی حوصله و ناشکیبا از طریق تمرینات معمولی خود نمی تواند به این تجربیات نایل شود.
برای دنبال کردن سایر قسمت های پرانایاما، به صفحه آموزش رایگان پرانایاما در وبسایت سینرژی با ناهید مراجعه کنید.
سوالات مرتبط:
پرانایاما از دو کلمه پرانا Prana به معنای انرژی حیاتی و آیاما ayama به معنای توسعه و گسترش، تشکیل شده است و پرانایاما یعنی: توسعه و بسط انرژی. پرانایاما چهارمین رکن راجا یوگای پاتنجلی است و آن به معنای توقف خودبخودی تنفس است (کوالا كمباكا). در حالی که پرانایامای مطرح شده در هاتایوگا، تمرینات تنفسی خاصی است که موجب افزایش پرانا و کنترل آن در انسان شده و مقدمه ای برای رسیدن به پرانایاماي پاتنجلی است.
4 مرحله تمرینات پرانایاما که یک یوگی تجربه می کند عبارت اند از:
1- آرامبا آواستا
2- گاتا آواستا
3- پاریچاپا آواستا
4- نیشپاتی آواستا
