پاراماهانسا یوگاناندا در کتاب خروش خُم ها به بررسی و نقد اشعار و رباعیات حکیم عمر خیام شاعر بزرگ ایرانی پرداخته و در این کتاب اشعار این شاعر را از دید عرفان و الهیات بررسی کرده است. کتاب حاضر به قلم خود این عارف است و یکی از مهمترین تألیفات این عارف هندی می باشد.

در اجتماع به خواب رفته زمان خیام، روح عاصی و بلندپرواز و خروش آمد که سنت های گذشته را به هم ‌ریزد و حقیقت را از پرده اوهام بیرون کشد. رباعیات که پیوندی جاویدان با ابدیت دارد، چون نغمه های خلقت بر روح پرگداز او جاری گشت و مبارزه مقدسی را برای سعادت و آزادی بشر آغاز کرد تا با پیکار خویش روح اسیر انسان را از قید افکار موهوم آزاد گرداند و به آزادگی و سعادت نهایی رهنمون سازد، زنجیرهای مرگبار بندگی و عبودیت ناآگاهانه را بگسلد و انسان را در آغوش سعادت و کامیابی ببیند.

ناگفته نماند که خیام را عامه مردم به دلیل رباعیاتش می شناسند اما جای بسی تاسف است که اکثراً قضاوتی نادرست از او داشتنه اند. عابدان و مقدس مآبان تنگ نظر او را کافر پنداشته اند و عامه مردم را شراب خوار و لذت جویی می دانستند و برخی از دید تحریض و ترغیب میخوارگی به او نگریسته اند و عده‌ای از مقدسین او را بی اعتقاد به معاد دانسته اند و افسانه‌های بسیاری درباره ی این بزرگمرد ساخته شده است.

رباعیات خیام

اما حکیم پاراماهانسا یوگاناندا با شرح و تفسیر عالی که بر رباعیات خیام نوشته او را آنچنان که شایسته است نشان داده است و با پروفسور رونالد والترز نیز سعی کرده نظراتی چند بر آن نقدها بیافزاید. بنده بر آن شدم تا این نظرات را ترجمه کرده و امیدوارم که در شناساندان درست چهره ی این بزرگ مرد گامی برداشته باشم تا صاحب نظران بدانند که اهل ذوق و خرد در کشورها و ملل دیگر چگونه به ارزش گوهرهای درخشان دریای طبع ایرانی پی برده اند.

آنان با انتخاب درست و ردیف کردن رباعیات خیام دریافته اند که رباعیات منسوب به خیام نمی تواند از او باشد و رباعیات اصلی او را انتخاب کرده و بر آن ها نقد نوشته اند.

توضیحات بالا پیشگفتاری بود که مترجم کتاب خروش خم ها، آقای جواد رویانی بر این کتاب نوشته است. کتاب فوق که مولف آن عارف بزرگ هندی، پاراماهانسا یوگاناندا است، به شیوه ای بسیار زیبا با بررسی رباعیات حکیم عمر خیام پرداخته و این اشعار را از زاویه ای دیگر نقد کرده است. در این کتاب شما با بطن اشعار این بزرگمرد ایرانی آشنا می شوید و به مفاهیم عرفانی اون پی می برید.

کتاب خروش خم ها به تمام کسانی که به دنبال عرفان اصیل ایرانی هستند و می خواهند عشق الهی را از منظر خیام بزرگ ببینند، توصیه می شود.