خدایان آسمانی هند یا خدایان وادیِ فرمانروایی به چند دسته خدایان گروهی و خدایان فردی تقسیم می شوند، که در این مطلب می خواهیم آن ها را برای شما معرفی کنیم. برای آشنایی با خدایان آسمانی هند در عهد ودایی، به ادامه مطلب مراجعه کنید.

همانطور که در مطلب خدایان هند در عهد ودایی خواندیم، خدایان هندی در این دوره به سه دسته کلی خدایان آسمانی، خدایان جوی و خدایان زمینی تقسیم بندی می شوند. علاوه بر این تقسیم بندی، هر دسته از این خدایان نیز شامل زیرمجموعه ها و گروه های دیگری هستند. در ادامه آشنایی با خدایان هند، اکنون می خواهیم در مورد خدایان آسمانی صحبت کنیم.

خدایان آسمانی هند در عهد ودایی در حالت کلی به دو دسته خدایان گروهی و خدایان فردی تقسیم می شوند و هر کدام نیز شامل زیر مجموعه هایی است که در تصویر زیر تمام این گروه بندی ها را می بینید.

خدایان آسمانی گروهی (Adityas)

آدی تیا نام عام گروهی از خدایان آسمانی است که همگی فرزندان آدیتی (Aditi – الهه ی بزرگ) هستند. آدیتی را به «آسمان بی انتهای شب» و «گسترده ی بی پایان فضا» منتسب کرده و او را مادر خدایان (Devamatr) دانسته اند.

آدی تیاها (Adityas) تجلی و تجسم قوانین کیهانی در جوامع انسانی هستند. این آدیتیاها هستند که روابط انسان ها را با یکدیگر و همچنین روابط بشر را با قوای طبیعی (Prakrti) و عناصر خمسه، که مسیر اتصال به خدایان است، برقرار می نمایند. آدیتیاها با اسماء گوناگونی که معرف صفات ایشان است نامیده می شوند. این اسامی به طور اجمال عبارت اند از:

• Suci (درخشان)
• Gabhira (ژرف)
• Hiranyaya (زرین)
• Dharaputa (پاک)
• Avrijina (معصوم)
• Ravan (گردانده ی نظام کيهان)

انسان در نظام جهان شناسی هندو نسخه ی کوچک و تمام نمای عالم كبير است و لذا کلیه صفاتی که در عالم بالا وجود دارد، مشابه آن در عالم صغیر هم موجود است که:

چرخ با این اختران نغز و خوش زیباستی

صورتی در زیر دارد آنچه در بالاستی

صورت زیرین اگر با نردبام معرفت

بر رود بالا همی با اصل خود یکتاستی

به علت همین انطباق میان عالم کبیر و عالم صغیر همواره تعداد این خدایان آسمانی زوج است. ریگ ودا تعداد آدی تیا ها را ۶ ذکر کرده در حالیکه آتهارواودا آنها را ۸ دانسته. ليکن رایج ترین قول در این باب مربوط به کتب برهمانا است که تعداد آدی تیاها را دوازده آورده است. آدی تیاها گردونه ی زمان را به گردش در می آورند و مفسرین دوازده آدیتیا را بر دوازده ماه سال منطبق دانسته اند.

اگر Aditi (الهه ی مادر) را محور یک چرخ فرض کنیم، فرزندانش (آدیتیاها) دوازده شعاع این چرخ خواهند بود. گردش زمان و طبیعت چون عقربه های ساعت بر ایشان متکی است. این دوازده نیرو را می توان به صورت جفت هایی که معرف آن نیروها در عالم كبير و عالم صغیر هستند، در جدولی که در ادامه آمده است، قرار داد: