در قسمت چهاردهم آموزش پرانایاما به معرفی شات کارما ها در تمرینات پرانایاما پرداخته ایم. شات کارماها به عنوان تمرینات نظافتی در فرآیند پرانا محسوب می شوند و انجام دادن آن یکی از اصول مهم این تمرینات است. برای آشنایی با این تمرین ها در ادامه با ما همراه شوید.
معرفی شات کارما ها
کسانی که طبیعت سُست و بلغمی مزاجی دارند، ابتدا باید بدن خود را پاک و تطهیر کنند. بدین منظور باید شات کارماها (کریاها) را انجام دهند تا خود را برای تمرینات پرانایاما آماده کرده و در نتیجه سریع تر به موفقیت برسند. این شش کریا عبارتند از:
1.دهوتی 2. باستی 3. نتی 4. تراتاکا 5. نولی 6. کاپالابهاتی
شات کارما دهوتی
پارچه ای نازک (چیت موصلی) به عرض 4 انگشت و طول 15 فوت تهیه کرده و در آب ولرم غوطه ور کنید. حواشی پارچه باید در تمامی جهات به خوبی دوخته شده باشد و نخ پارچه نباید آویزان باشد.
حال آن را به آرامی ببلعید و آن را خارج کنید. روز اول یک فوت آن را ببلعید و رفته رفته این مقدار را افزایش دهید.پ: این عمل واسترا – دهوتی نامیده می شود. در آغاز ممکن است کمی احساس استفراغ داشته باشید ولی در روز سوم این حالت مرتفع میشود.
شات کارما دهوتی بیماری های معده مانند ورم معده، گولما (سوءهاضمه)، آروغ، تب، کمر درد تنگی نفس پلی ها (از بیماریهای طحال)، جزام بیماریهای پوستی و بی نظمی های بلغم و صفرا را بهبود می بخشد.
لازم به اجرای هر روزه تمرین دهوتی نیست بلکه هفته ای یا دو هفته ای یک بار کافی است. پس از اتمام تمرین پارچه را با آب و صابون بشویید و آن را تمیز نگهدارید. بعد از این شات کارما یک فنجان شیر بنوشید. در خاتمه تمرین شما احساس درونی خشکی خواهید داشت.
شات کارما باستی
شات کارما باستی میتواند به کمک چوب بامبو یا بدون آن انجام شود. اما بهتر است یک چوب بامبو داشته باشید. در یک تشت آب که نافتان را آب پوشانیده باشد، بنشینید در وضعیت اوتکات آسانا قرار بگیرید تا وزن بدن شما بر روی قسمت جلویی پاها بیفتد و پاشنه ها به سمت عقب فشار بیاورند.
یک لوله بامبو به درازای ۶ انگشت بردارید و پس از آن که آن را با وازلین یا صابون و یا روغن کرچک چرب کردید به اندازه چهار انگشت آن را در مقعد داخل کنید. سپس مقعد را منقبض کنید و آب را به آرامی به درون روده ها بکشید.
به خوبی آن را داخل روده ها تکان دهید و سپس آن را خارج نمایید این فن به جالاباستی مشهور است و پلی ها، اختلالات دستگاه ادراری، گولما ،میالگا، اِدم یا خیز، اختلالات گوارشی، بیماریهای طحال و روده و بیماریهای ناشی از زیادی باد بلغم و صفرا را بهبود می بخشد.
این شات کارما (کریا) بایستی هنگام صبح که شکم خالی است انجام شود. بعد از اتمام کریا باستی یک لیوان شیر یا نواله خودتان را میل کنید. این کریا را می توان به صورت ایستاده در رودخانه نیز انجام داد.
روش دیگری از فن باستی وجود دارد که از آب استفاده نمی شود و به استولا باستی مشهور است. در وضعیت پاستچی موتان آسانا بنشینید و به آرامی قسمتهای شکمی و روده ای را با حرکاتی به سمت پایین به شدت تکان دهید و عضلات اسفنکتر مقعد را منقبض نمایید.
این عمل اختلالات بطنی و یبوست را رفع میکند اما اثر آن به اندازۀ جالا باستی قوی و مؤثر نیست.
پاستچی موتان آسانا: آسانایی که پاها به سمت جلو دراز است و بدون این که کمر خم شود از ناحیه لگن به سمت جلو خم می شوند.
کریا نِتی
برای انجام تمرین نتی ابتدا نخ نازکی به اندازه ۱۲ انگشت (یک دوم ارج یا ذراع ) و بدون گره تهیه کنید. آن را داخل یکی از سوراخ های بینی کنید و آنقدر این عمل را ادامه دهید تا از دهان خارج شود و آن را با دست دیگر بگیرید.
همچنین میتوانید آن را از یک سوراخ وارد کرده و از سوراخ دیگر بینی خارج کنید. نخ باید سریشم اندود شود تا سفت شده و به راحتی عبور کند. کریا نِتی کاسه سر را پاک کرده و موجب صافی و تیزی قوه بینایی می شود. به واسطه این شات کارما ورم غشاء مخاطی و زکام بهبود می یابد.
کریا نولی
یک دم عمیق و آرام انجام داده و به دنبال آن یک بازدم سریع انجام دهید و تمام هوای ریه ها را خارج کنید سر را به طرف پایین خم کنید و عضله راست شکمی را مجزا کرده و آن را از سمت چپ به راست و بالعکس بچرخانید.
این شات کارما یبوست را دفع کرده و آتش هاضمه را افزایش می دهد و تمام اختلالات روده ای را برطرف میکند.
شات کارما تراتاکا
بر روی اجسام کوچک به طور مداوم و بدون پلک زدن و با ذهنی متمرکز خیره شوید تا زمانی که اشک از چشمانتان سرازیر شود. به واسطه شات کارما تراتاکا تمام بیماریهای چشم بر طرف میشود و ذهن ثبات بیشتری می یابد. سیدهی شامباوی به دست می آید و قدرت اراده توسعه یافته و موجب روشن بینی میگردد.
برای دریافت سایر قسمت های آموزش پرانایاما، به صفحه آموزش رایگان پرانایاما در وبسایت سینرژی با ناهید مراجعه کنید.
سوالات مرتبط با شات کارما ها:
پرانایاما از دو کلمه پرانا Prana به معنای انرژی حیاتی و آیاما ayama به معنای توسعه و گسترش، تشکیل شده است و پرانایاما یعنی: توسعه و بسط انرژی.
شات کارماها مجموعه ای از تمرینات یوگا برای پاکسازی بدن هستند که با عنوان کریا نیز شناخته می شوند. مهم ترین کریاها عبارت اند از: دهوتی، باستی، نِتی، نولی، تراتاکا و کاپالابهاتی