با اولین قسمت از آموزش پرانایاما در خدمت شما هستیم. در این قسمت ابتدا به سراغ آشنایی با یوگا و زیرشاخه های راجایوگا و هاتایوگا می رویم و کمی در مورد این دو زیرشاخه مهم یوگا توضیح می دهیم. برای آشنایی با راجایوگا و هاتایوگا به ادامه مطلب مراجعه کنید.

انسان در طول تاریخ همواره در پی کشف مجهولات و نادانسته های خود و جهان بوده و هست. حاصل کنکاش او در این وادی، کسبه علوم مختلف و فزونی آگاهی او پیرامون هستی است. گاه ابزار مورد استفاده در این راه حواس پنج گانه انسان بوده که علوم تجربی و مشتقات آن پدید آمده و گاه این ابزار، عقل انسان بوده که فلسفه و تبعات آن حاصل شده است. و نیز گاهی کشف و شهود، تأمل در درون یا مراقبه بوده که ماحصل آن علوم و طریقت های عرفانی است.

یوگا: علمی برای کشف مجهولات و نادانسته ها

یوگا یکی از این طریقت هاست که منشأ آن در هند باستان بوده و قدمت آن به حدود پنج هزار سال پیش یا شاید بیشتر می رسد که زمان قدمت آن مورد اختلاف است. اصول بنیادین یوگا مبتنی بر شناخت انسان و تسلط بر جریانات درونی اوست.

این دیدگاه معتقد است که انسان تمثالی از هستی در مقیاسی کوچکتر می باشد. یعنی انسان را به عنوان عالم صغیر می داند و شناخت ساختار وجودی او را، زیربنای شناخت جهان می بیند.

یوگا مشتق از ریشه «یوج» به معنای اتحاد می باشد. به بیان دیگر یوگا به معنای اتحاد آگاهی فردی با آگاهی کیهانی است که این مهم با شناخت و آگاهی از لایه های وجودی انسان و هماهنگی آنها با یکدیگر میسر می شود.

شاخه راجایوگا

یوگا به شاخه های مختلفی تقسیم می شود که مهمترین آنها از دیدگاه سلوکی، راجایوگا یا یوگای خسروانی است. در راجایوگا مستقیما به ذهن پرداخته شده و تمام سلوک آن مبتنی بر تمرینات ذهنی و قوانین اخلاقی خاصی است که پاتنجلی حکیم باستاني هند، در کتاب «یوگاسوترا»، اسلوب و چهارچوب اساسی آن را گردآوری و مدون نموده است.

پرداختن به سلوک راجایوگا مستلزم قدرت زیاد، بدن سالم و ذهن متمرکز است. به همین دلیل شاخه ای تحتانی از راجایوگا، به نام هاتایوگا شکل گرفت که در آن مستقیما به بدن فیزیکی و پرانیک (از جنس انرژی) انسان پرداخته می شود.

زیرشاخه هاتایوگا

هاتایوگا شامل پنج قسمت مهم یعنی: آسانا (تمرینات بدنی)، پرانایاما (تمرینات تنفسی)، مودراها (وضعیت های انرژی ذهنی)، بانداها (قفل ها) و شات کارما (تمرینات نظافتی) می باشد.

هاتایوگا از طریق این تمرینات شخص را آماده میکند تا بتواند وارد راجایوگا شود. در هاتایوگا مستقیما به بدن فیزیکی و پرانیک پرداخته می شود و هاتایوگی ها را اعتقاد بر این است که پرانا (انرژی)، برتر از هر چیز دیگری است و بدون وجود پرانا حیات وجود ندارد و حتی حیات و بقای ذهن نیز، ناشی از وجود پراناست و نوسانات پرانای ذهنی است که تشویش ذهن و افکار را ایجاد می کند.

به همین دلیل آنها از طریق کنترل پرانای خود، کنترل بر ذهن را میسر می کنند. و این موضوع اهمیت و فواید هاتایوگا را نشان می دهد. به خصوص که در هاتایوگا از موضوعات آسان تری نسبت به ذهن (که کنترل و شناخت آن بسیار سخت تر است)، یعنی بدن مادى و پرانیک استفاده می شود.

در قسمت بعدی به معرفی مفهوم پرانا و تعاریف مختلف آن پرداخته ایم. پس حتما مطلب بعدی را بخوانید. برای دنبال کردن سایر قسمت های پرانایاما، به صفحه آموزش رایگان پرانایاما در وبسایت سینرژی با ناهید مراجعه کنید.

سوالات مرتبط: